از آنجا که موضوع ما بررسی امراض مسری در فقه و حقوق بین‌الملل می‌باشد، بنابراین لازم و ضروری است ابتدا انواع امراض مسری را بیان کرده، سپس به جایگاه امراض (بیماری ها) در فقه می‌پردازیم.

مفهوم شناسی بیماری های مسری

در زمان هاي قدیم که مردم کم و بیش به صورت اجتماعات کوچک و پراکنده زندگی می کردند ، نقل مکان جمعیت از نقطه اي به نقطۀ دیگر محدود بود. بیماری هاي واگیردار هرگاه در جماعتی شیوع پیدا می کرد معمولاً عده اي را تلف می کرد و بعد بیماري براي مدتی به خاموشی می رفت و به تدریج که مردم به زندگی دسته جمعی گرایش پیدا می کردند و رفت و آمد بین اجتماعات به منظور تجارت یا زیارت اماکن مقدسه زیاد شد، در نتیجه بیماریهاي واگیر دار گاهی به صورت همه گیر(اپیدمی) درآمده و میلیونها نفر را تلف کرده است.از جمله همه گیري ها ، طاعون- مالاریا- وبا- و سل وایدز را می توان نام برد.

گرچه با بهتر شدن وضعیت اقتصادي و فرهنگی کشور ها، بیماریهاي واگیردار تحت کنترل درآمده و در مواردي موجب ریشه کنی بیماري عفونی از جمله آبله شده است ولی هنوز در بسیاري ازکشورهاي توسعه نیافته قسمت اعظم بیماریهاي شایع ، بیماریهاي واگیردار محسوب می گردد که از این جمله هپاتیت (ب) و ایدز را می توان ذکر کرد.

 طاعون

طاعون نوعی بیماری عفونی باکتریال مشترک بین انسان و حیوانات است که توسط جوندگان و کک آنها به سایر حیوانات و انسان منتقل می شود این بیماری در طول تاریخ، انسانهای زیادی را به هلاکت رسانده است و تجربیات گذشته نشان داده است که گاهی کانون های فعال طاعون به مدت ده سال یا بیشتر، غیرفعال و خاموش گردیده و ناگهان و به صورت انفجاری، مجددا فعال و موجب ابتلاء جوندگان یا انسان شده است.ضمنا از آنجا که عامل طاعون به عنوان یکی از جنگ افزارهای بیولوژیک، مطرح میباشد لازم است از این نظر نیز مورد توجه قرار گیرد، براساس اطلاعات موجود، کشورهائی نظیر روسیه و آمریکا این جنگ افزارها را از سال ها قبل ساخته و انباشته اند.^[1]

تاکنون سه بارطاعون به صورت جهانگیر (پاندمیک) حادث شده است به طوریکه: اولین پاندمی ثبت شده در سال 541 میلادی در مصر اتفاق افتاده و از آنجا به اروپا منتشر گردیده و موجب تلفات شدید و کاهش 60ـ50 درصد جمعیت در شمال آفریقا، اروپا و مرکز و جنوب آسیا شده است.دومین پاندمی طاعون که به " مرگ سیاه" موسوم گردیده است در سال 1346 میلادی حادث گردیده و حدود 30ـ20 میلیون نفر یعنی یک سوم جمعیت اروپا را به هلاکت رسانده است. طاعون به وسیله موش های صحرائی و انسان های مبتلا به آهستگی از روستائی به روستای دیگر و یا با سرعت بیشتری بوسیله کشتی از کشوری به کشور دیگر منتشر شده است . این پاندمی به مدت 130 سال ادامه یافته و مشکلات سیاسی، فرهنگی و عقیدتی فراوانی به بار آورده است. سومین پاندمی طاعون در سال 1855 در چین آغاز شده و به سایر مناطق انتشار یافته سرانجام موجب مرگ 12 میلیون نفر از مردم هند و چین گردیده است و همچنان طغیان های کوچکی از این بیماری در نقاط  مختلف جهان در جریان میباشد.^[2]